Буряад арадаймнай үзүүр хүбүүдэй нэгэн, элитэ эрдэмтэн, хэлэ бэшэг шэнжэлэгшэ, филологиин эрдэмүүдэй доктор, профессор Лубсан Доржиевич Шагдаров энэ үдэрнүүдтэ буянтай 90 наhанайнгаа ой угтаба. Наhанай хүндэтэ амаралтада гараhаар үнинэй болоошье hаа, бүхэли наhаа хэжэ ябаhан ажалаа үргэлжэлүүлhээр зандаа. Үри хүүгэдэйнгээ дундахана ажана тэнюун Буряадайнгаа ниислэл хото Улаан-Үдэдэ ажаhууна. Буряад хэлэн, бүхыдөө эрдэм шудалалгада горитойхон хубитаяа оруулhан үндэр наhатанай ахатанай наhанайнь намтар ута даа.
Лубсан Доржиевич Шагдаровай уг гарбалынь Агын тойрогой Шандали нютагhаа эхитэй. Хоер Үндэрэй хойморто, үеын хүбүүд басагадай хүүгэд наhаниинь үнгэрhэн. Зүгөөр эгээл тэрэ үедэ гүрэн түрэдэмнай аюулта дайн эхилжэ, үхибүүн балшар наhаниинь Агууехэ Эсэгын дайнтай сэхэ тудаа. Тиимэhээ наhанай хатуу hургуули гараhан ахамнай, өөрынгөө үсэд нэтэрүү зангаар, эрмэлзэл зорилгоор нэрэтэй түрэтэй, гүрэн түрэдөө хүндэтэй, эсэгын еhотойл хүбүүн байhанаа гэршэлнэ.
Дунда hургуулияа эрхимээр түгэсхэhэнэй удаа, Буряадай ниислэл хото дээдэ мэргэжэл шудалхаа мордоо hэн. Улаан-Удэ хотодо Доржи Банзаровай нэрэмжэтэ Буряадай Гүрэнэй багшанарай дээдэ hургуулиин түүхын ба хэлэ бэшэг шудалалгын таhагта оюутан боложо ороhоор, эрхимүүдэй тоодо ябаа юм. Тэрэнээ улаан дипломтойгоор түгэсхээд, Ленинградай дээдэ hургуулиин Зүүн зүгэй таhагай монгол хэлэ шудалалгын таhагта эрдэмээ дээшэлүүлхээ 1953 ондо ороо бэлэй. 1956 ондо «Изобразительные слова в современном бурятском языке» гэhэн шэнжэлэлгын ажалаа тус дээдэ hургуулиин Зүүн зүгэй таhагай эрдэмтэдэй урда эрхимээр хамгаалжа шадаа. Тиигэжэ дээдэ мэргэжэл шудалhан залуу ажалтан "Буряад Үнэн" hониндо оршуулагшаар 2 жэлэй туршада хүдэлөө. Харин 1958 онhоо Россиин Эрдэмэй академиин Сибириин таhагай Монгол арадууд, Буддын шажан ба Түбэдые шэнжэлэлгын институдта (ИМБТ) таhалгаряагүй ажаллажа, буряад монгол хэлэнүүдые шэнжэлхэ хэрэгтэ сэгнэшэгүй ехэ хубитаяа оруулhан юм.
Лубсан Доржиевич грамматика, стилистика, лексикологи, буряад хэлэнэй бэшэлгын дүрим, оршуулха дүрим, хуушан монгол бэшэг гэхэ мэтэ hалбаряар эрдэм шэнжэлэлгын ажал ябуулаа. Таби гаран жэлдэ үндэhэн хэлэ шэнжэлэлгын ажалда бэеэ зорюулха сагтаа 200-аад эрдэмэй ажалнуудые хэблэн гаргаа. Тэрэнэй олон тоото эрдэмэй ажалнууд, монографинууд дэлхэйн монголшо эрдэмтэдэй анхарал татажа, үндэр сэгнэлтэдэ хүртэhэн. Буряад хэлэнэй асуудалнуудые шэнжэлхын хажуугаар хуушан монгол хэлээр хэблэгдэhэн түүхэ домогууд, буддын шажанай hудар номуудай хэлэ үргэнөөр шэнжэлдэг. 1962 ондо хэблэлдэ гараhан «Изобразительные слова в современном бурятском языке» гэhэн ажалдань Л.Д. Шагдаровай шэнжэлэгшын талаан бэлигыень улам тодоор харуулагдана. «Функционально-стилистическая дифференциация бурятского литературного языка» гэhэн монографинь 1974 ондо нара хараа. Энэл ажалаа 1975 ондо хамгаалжа, эрдэмэй доктор гэhэн нэрэ зэргэтэй болоhон байна.
Лубсан Шагдаровай хүтэлбэри доро эрдэмэй 15 кандидадууд, эрдэмэй 2 докторнууд эрдэм шэнжэлэлгын ажалаа эрхимээр хамгаалаа. Үсөөн үгэтэйшье hаа, шабниртаа аргагүй сэнтэй заабарияа үгөөд, замыень заладаг багша гээд мүнөө шабинарынь дулааханаар хэлэхэ байха. Тэдэнь мүнөө булта эрдэмтэй, багшалхы ажалаа ябуулжа, багшынгаа нэрэ дээгүүр үргэн ябадаг.
2006-2008 онуудта хоер ботито Буряад-ород толи дахяад бүридхэн нара харуулаа. 2008 ондо буряад хэлэнэй томо хэмжээнэй тайлбари толи суглуулан бүридхэжэ хэблэhэн. Иимэл даа Буряад республикын эрдэмэй габьяата ажаябуулагша, Буряад республикын Гүрэнэй шанда хүртэгшэ, филологиин эрдэмүүдэй доктор, профессор Лубсан Доржиевич Шагдаровай наhанайнь зам.